OECD’den küresel borç uyarısı

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), global borç piyasalarının güçlü bir görünümle karşı karşıya olduğunu, borç piyasalarının uzun vadeli ve sürdürülebilir büyümeyi finanse etmek için ortaya çıkan zorlukların üstesinden gelmesi gerektiğini bildirdi.

OECD, Global Borç Raporu 2025’i yayımladı.

Buna nazaran, 2022 öncesindeki düşük faiz dinamikleri 2024’te yerini yüksek faizli bir periyoda bıraktı.

Ancak merkez bankalarının siyaset faizini düşürmeye başlamasına karşın, birçok değerli ülke piyasasında tahvil getirileri yükselirken, ülke ve şirket borçlulukları artış gösterdi.

Daha yüksek maliyet ve borçtan oluşan bu kombinasyonun, yatırım gereksinimlerinin her zamankinden daha fazla olduğu bir periyotta görülmesi, gelecekteki borçlanma kapasitesini kısıtlama riski taşıyor.

Bazı kurumsal ve gelişmekte olan piyasa ihraççıları piyasaya erişim konusunda epey zorluk yaşıyor ve bu durum da fonların harekete geçirilmesini zorlaştırıyor.

Artan jeopolitik ve makroekonomik belirsizlikleri de içeren şiddetli tabanda, borç piyasalarının uzun vadeli ve sürdürülebilir büyümeyi finanse etmek için ortaya çıkan zorlukların üstesinden gelmesi gerekiyor.

Devlet ve şirket tahvil borçları 2024’te 100 trilyon doları aştı

Rapora nazaran, hükümetler ve şirketler 2024’te piyasalardan global çapta 25 trilyon dolar borçlandı. Bu ölçü, 2007’deki borçlanma düzeyinin neredeyse üç katı.

Bu artış büyük ölçüde 2008 mali krizi ve Kovid-19 salgını periyodundaki tesirleri yansıtırken, çoğunlukla borç piyasaları yoluyla finanse edilen büyük mali dayanak paketleri daha derin ekonomik sakinliklerin önlenmesine yardımcı oldu.

Böylece, şirketlerin de tahvil piyasalarına daha fazla güvenmeye başlamasıyla, 2024’te devlet ve şirket tahvil borçları global çapta 100 trilyon doları aştı.

OECD ülkelerinde 2023’te 14 trilyon dolar olan devlet tahvil ihraçları 2024’te 16 trilyon dolara ulaştı. Bu ölçünün bu yıl 17 trilyon dolara yükselerek rekor kıracağı öngörülüyor.

Gelişmekte olan ülkelerde de piyasadan borçlanma düzeyi keskin biçimde artış gösterdi. Bu ülkelerde 2007’de bir trilyon dolar düzeyinde olan tahvil ihracı 2024’te 3 trilyon doların üzerine çıktı.

Gelişmekte olan ülkelerde mevcut borç düzeyi de 2007’deki 4 trilyon dolardan 2024’te 12 trilyon dolara yükseldi.

Merkez bankaları ise geçen yıl niceliksel sıkılaştırma yoluyla borç piyasalarından çekilmeyi sürdürdü.

OECD ülkelerinde yurt içi devlet tahvillerinin merkez bankası varlıkları 2021’de toplam ödenmemiş borcun yüzde 29’una karşılık gelirken, bu oran 2024’te yüzde 19’a düştü.

OECD’ye nazaran, jeopolitik tansiyonlar ve ticari belirsizlikler riskten kaçınma eğiliminde değişikliklere yol açabilir ve bu da kimi milletlerarası portföy akışlarını sekteye uğratabilir.

Kurumsal piyasalarda şoklar, ihraççı, yatırımcı ve portföy düzeylerindeki yüksek konsantrasyon düzeyleri nedeniyle artabilir.

Bu kapsamda, devlet tahvili piyasalarında likidite güzelleşirken, oynaklık salgın öncesi düzeylerin üzerinde kalmaya devam ediyor. Piyasa yapıcıları piyasa likiditesini desteklese de hudutlu depolama kapasitesi, bilhassa piyasa geriliminin arttığı periyotlarda zorluklara yol açabilir.