TÜİK’ten “internetteki en ucuz fiyatlar toplanıyor” iddialarına karşı açıklama

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Tüketici Fiyat Endeksini (TÜFE) rastgele bir kişi, makam ya da kurumun talep, talimat yahut varsayımına nazaran değil, alandan derlediği bilgilerden sahip olduğu bilimsel ve teknik özerklik ile bağımsız olarak hesapladığını bildirdi.

TÜİK, web kazıma prosedürü ile elde edilen bilgilerin toplam TÜFE fiyat dataları içindeki hissesinin yalnızca yaklaşık %5 seviyesinde olduğuna işaret etti.

TÜİK’ten yapılan açıklamada şu sözler kullanıldı:

İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) İstanbul için açıklamış olduğu Ücretliler Geçinme İndeksi ile TÜFE kıyaslaması yapılarak TÜİK’in son 3 yılda enflasyonu yüzde 31 oranında düşük gösterdiği halinde bilimsellikten uzak, gerçeklerle uyuşmayan mesnetsiz savların yer aldığı görülmüştür.

TÜİK tarafından hazırlanıp yayımlanan TÜFE ile İTO “Ücretliler Geçinme İndeksi (1995=100)” baz yılları, husus tarif ve çeşitliliği, sınıflama çeşidi, tartı yapısı, coğrafik kapsam, hesaplama metotları, hitap ettikleri gelir kümeleri prestijiyle farklılık göstermekte olduğundan bu iki endeksin karşılaştırılması manalı sonuçlar üretmemektedir. Bu nedenledir ki İTO, endeksinin baz yılı ve metodolojisinde değişikliğe giderek 2025 yılı prestijiyle İstanbul Tüketici Fiyat Endeksi ismiyle yeni bir endeks yayımlamaya başlamıştır.

TÜİK, web kazıma prosedürünü yaklaşık 4 yıldır TÜBİTAK işbirliğiyle geliştirilmiş olan ve büsbütün otomatik çalışan bir sistem aracılığıyla yürütmektedir. Bu sistem, rastgele bir kişinin yahut bölge müdürlüklerinin manuel olarak fiyat girmesine mutlaka müsaade vermemektedir. Web kazıma süreci, evvelce belirlenmiş web sitelerinden, evvelden belirlenmiş eserlerin fiyatlarını otomatik olarak ve günlük dönemlerle toplamaktadır.

Sistemde izlenecek eserler, her yılın aralık ayında kapsamlı tahlillerle belirlenmekte ve yıl boyunca değişiklik yapılmadan sabit tutulmaktadır. Münasebetiyle yıl içinde en ucuz eseri bulup kullanmak yahut bölgelerdeki müdürlüklere bunu bildirerek kullanmalarını sağlamak üzere bir uygulama büsbütün asılsızdır.

Ayrıca web kazıma yolu ile elde edilen bilgilerin toplam TÜFE fiyat dataları içindeki hissesi yalnızca yaklaşık %5 seviyesindedir. Yani enflasyon hesaplamasında internet bilgileri sırf hudutlu bir tartıya sahiptir. TÜİK, fiyat datalarını çok daha geniş kapsamlı olarak alandan, barkod bilgilerinden ve çok farklı kaynaklardan toplamaktadır.

İddia edildiğinin tersine, TÜİK web kazıma datalarını merkezî olarak, otomatik ve günlük olarak elde etmekte; bu bilgileri hiçbir biçimde manuel girişe açmamakta, bölge müdürlüklerine bu tarafta talimat vermemekte ve yıl boyunca tıpkı eserleri sabit web sitelerinden sistemli aralıklarla takip ederek, milletlerarası standartlara uygun olarak kıymetlendirmektedir. Bu nedenle kelam konusu tezlerin gerçekle hiçbir ilgisi bulunmamaktadır.

Bu çerçevede, TÜİK Tüketici Fiyat Endeksini (TÜFE) rastgele bir kişi, makam ya da kurumun talep, talimat yahut kestirimine nazaran değil, alandan derlediği bilgilerden sahip olduğu bilimsel ve teknik özerklik ile bağımsız olarak hesaplamaktadır